Đông dược thời GenZ phải có gì mới?
Y HỌC CŨNG PHẢI THEO THỜI
Tuy y học hiện đại đang không ngừng phát triển ở Việt Nam nhưng lượng người dân đã, đang và sẽ tiếp tục tin tưởng Đông Y chắc chắn vẫn là con số đáng kể. Điều này hợp lý vì trong Đông Y, nếu đúng thầy đúng thuốc đã là liệu pháp hiệu quả từ ngày đầu trong lịch sử phát triển của con người. Và hợp tình vì thầy thuốc Đông Y đúng nghĩa vừa dễ gần gũi bệnh nhân vừa áp dụng dược liệu thiên nhiên trong thời buổi ai nấy đều ớn hóa chất tổng hợp.
Tuy nhiên điều đó không có nghĩa là phủ nhận và định kiến những đóng góp không thể thay thế của Tây Y. Tuy dùng Đông Y đúng, là khéo, nhưng không theo định kiến, cũng không là bản sao vụng về từ bản chánh đã nhuốm màu thời gian.
Vô cổ bất thành kim
Hình ảnh độc đáo không thể tách rời của Đông Y chính là bài thuốc, được phối hợp hài hòa theo nguyên tắc quân – thần – tá – sứ. Bài thuốc Đông Y không chỉ phản ánh tính cộng hưởng về dược lực. Xa hơn nữa, bài thuốc Đông Y mang tính đặc thù và cập nhật. Qua đó, thầy thuốc từ “đối chứng lập phương” bước sang “biện chứng luận trị” để khi thì gia thuốc này, lúc giảm vị kia, khi thì tăng “đô”, lúc lại giảm liều để những bài thuốc kinh điển, như hơn 350 bài trong Thương Hàn Luận của Trương Trọng Cảnh, trở thành toa thuốc “không ai giống ai” vì mức độ bệnh lý, cơ tạng, tính cảm ứng… của mỗi bệnh nhân là khác nhau.
Điều trị HAY là điều trị hiệu quả cho số đông?
Mặc dù là giá trị ngàn đời của y học dân gian. Nhưng lại không thể tiếp tục theo kiểu “ông sao tui vậy” vào thời đại công nghệ 4.0.
Đúng là vai trò quán triệt nghệ thuật phối vị dược thảo của thầy thuốc là không thể thay thế, nhưng thầy thuốc cho dù bắt mạch vững tay nghề thế nào, bốc thuốc có mát tay cách mấy cũng chỉ có thể xoa dịu nỗi đau của vài chục người bệnh trong ngày. Việc đó không thể đáp ứng nhu cầu đang bội tăng từng giờ trong bối cảnh bệnh thời đại như cao huyết áp, tiểu đường, viêm gan, ung thư… đang chiếm thế thượng phong.
Vấn đề chỉ có thể giải quyết nếu có cách nào “hiện đại hóa + phổ thông hóa” Đông Dược quý thành sản phẩm khoác áo hiện đại, vừa an toàn, hiệu quả, tiện dụng, vừa đại trà và kinh tế.
Khát vọng đổi thay
Nếu trước đây một vài thập niên, khó có thể chuyển đổi bài thuốc Đông Y sang dạng tương tự tân dược vì vướng mắc về mặt bào chế, thì hiện nay vấn đề này đã được giải quyết dễ dàng.
Nhờ công nghệ nuôi trồng, nhờ kỹ thuật tiên tiến như ly trích trong chân không, làm giàu hàm lượng qua nano, một loại thuốc khó tìm vì núp kín đâu đó ở chân trời góc biển, một bài thuốc thang kinh điển ngày nào đòi hỏi củi lửa sắc thuốc thì ngày nay dễ dàng đến tay người tiêu dùng với dạng thành phẩm ổn định về hàm lượng, với liều dùng hàng ngày không gây trở ngại cho người sử dụng. Thêm vào đó, an toàn vệ sinh, ổn định chất lượng chính là điều kiện cần thiết để thầy thuốc yên tâm áp dụng rộng rãi. Chính điều này đã giúp nhà nghiên cứu càng phát hiện thêm nhiều tác dụng mới nhằm mở rộng phạm vi ứng dụng, thay vì sách xưa nói sao biết vậy.
Nhờ vào đó, thầy thuốc đang có trong tay nhiều dược phẩm thế hệ 1 từ dược liệu của y học dân gian không thua thuốc đặc hiệu. Nếu 70% thuốc đang lưu hành ở CHLB Đức, nơi chắc chắn không hề thiếu hóa chất tổng hợp, là thành phẩm dẫn xuất từ dược liệu thiên nhiên thì đủ hiểu vì sao thầy thuốc và bệnh nhân bên đó đồng lòng chọn giải pháp sinh học.
Mách có chứng hơn xa nói có sách
Bấy nhiêu vẫn chưa đủ!
Nghiên cứu để làm ra sản phẩm từ kho tàng kinh nghiệm y học dân gian như đãi cát lọc vàng, tuy khéo nhưng chưa chắc đã hay vì đôi khi thuốc mới tuy tiện dụng, tuy đẹp nhưng lại không hiệu quả?! Thành phẩm thế hệ 2 bắt buộc phải được xác minh hiệu năng theo tiêu chí thực nghiệm của y học hiện đại bằng mô hình nghiên cứu lâm sàng đối chứng với thuốc đặc hiệu để biết chắc tối thiểu 3 điểm:
- Thành phẩm rõ ràng có tác dụng đặc hiệu thông qua tác động trên cơ tạng, tăng cường sức kháng bệnh, cải thiện chỉ số xét nghiệm…
- Thành phẩm an toàn khi dùng dài lâu sau khi theo dõi huyết học, sinh hóa, siêu âm trong suốt liệu trình và thời gian dài sau khi ngưng thuốc.
- Thành phẩm không gây phản ứng tương tác bất lợi với thuốc đặc hiệu để có thể yên tâm kết hợp Đông Tây Y.
Không tiến ắt đi lùi
Đổi mới là tiến kép. Muốn mới phải đổi. Muốn đổi phải động cho đúng nghĩa của chữ “thời” trong kinh Dịch. Đã đến lúc Đông Dược phải được chủ động và linh động biến đổi để thăng hoa trong thời đại mới vì cả thầy thuốc lẫn bệnh nhân không mong gì hơn là liệu pháp phải hiệu quả, càng nhanh càng tốt, càng an toàn càng hay. Không có cách khác!
Bác sĩ Lương Lễ Hoàng